İSTANBUL – Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı Mesleki Eğitim Merkezi (MESEM) projesi kapsamında 13 katlı bir inşaatın 8’nci katında çalışan 17 yaşındaki Murat Can Eryılmaz düşerek hayatını kaybetti. 2 Şubat 2023’te Kilis merkezdeki aile kabristanına defnedildi. Lise son sınıf öğrencisi Eryılmaz’ın adı “MESEM kapsamında çalıştırılırken ölen çocuklar” listesine böyle yazıldı…
ÖLÜLER KONUŞSAYDI…
Bugüne kadar kaç inşaat ölü bedenler üzerinde yükselmiştir? Ölüler konuşsaydı, belki bu sorunun cevabını bulabilirdik… Kilis’teki bir inşaatta, ‘eğitim amaçlı’ kamu projesi kapsamında çalışmaya gönderilen Murat Can Eryılmaz’ın sigortası vardı ancak çalıştığı inşaatın ne iskelesi ne de koruyucu başkaca bir önlemi yoktu. Kilis’teki yerel haber siteleri, çocuk işçi cinayeti sonrasında bunları aktardı. Ancak bu durum Kilis’te de Konya’da da Ankara’da da aynıydı… Eryılmaz’ın ölümü, diğer çocuk işçiler gibi bir ‘ihmaller zinciri’nin sonucuydu. Murat Can’ın ölümü kayıtlara ‘adli vaka’ olarak geçti. Olay sırasında Murat Can’ın yanında bir usta olduğu iddialar arasında, ancak o usta Murat Can’ın düştüğünü görmemiş. Yakınları da Murat Can’ın itilip itilmediğini merak ediyor. Sessiz sedasız soruşturma devam ederken inşaat da bir yandan yükseliyor.
Murat Can Eryılmaz geride kalan birkaç fotoğrafından biri. ‘ALLAH RAHMET EYLESİN DEDİK’
Gezmeyi severdi Murat Can, amcası Yusuf Eryılmaz yeğeniyle ilgili paylaştığı kısa notlarda öyle aktarıyor. Babası hastalığı nedeniyle 2019 yılında ölmüş. Amca Eryılmaz, sorularımıza yanıt verirken, endişeyle “Neden bu kadar soruyorsunuz” diye bir karşı soru sorup çok fazla detay vermek istemiyor. Yine de konuşurken, yeğeninin ölümünden sonra onun ailesiyle bağlarının kalmadığını, inşaat firmasının aileyle ilişki kurduğunu söyleyerek yaşananların arka planına dair pek bilgisi olmadığını paylaşıyor: “Benim yeğenimdi. Çocuk vefat ettikten sonra aile ilişkilerimiz bozuldu. Ben amcası olarak Malatya ve Kilis’te hastanede yanlarındaydım. Babası olmadığı için ben ilgileniyordum. Koruyup, kolluyordum. Biz işin üzerine düşünce, karşı taraf artık annesiyle muhatap olacağını söyledi. Benim de çocuklarım var, onlar da ilgileniyorlardı kuzenleriyle.”
KADER YA DA MUKADDERAT
“Allah rahmet eylesin dedik, olayı kapattık” bu cümle amca Yusuf Eryılmaz’a ait. “Mukadderat” ya da “kader” demek dünyayı, yaşananları sindirebilmek için sıkça başvurulan bir yol. Türkiye’deki pek çok çocuk işçi ölümünden ya da iş cinayetlerinden sonra devletin en tepesinden, en aşağıya doğru yapılan açıklamalara da yerleşmiş bir ‘izah’ yolu…
“Yeğenimi severdim” diyor amca Eryılmaz, akıllı bir çocuk olduğundan söz ediyor, ancak okula gidip eğitim durumuyla ilgili bilgi alını olmamış pek Murat Can’ın…
“Her çocuk gibi gezmeyi severdi” diyor amca Eryılmaz. Murat Can Eryılmaz, Urfa’da Balıklı Göl’de çekilmiş bir fotoğrafını paylaşmış 2022’de. Hepi topu 4-5 fotoğrafı var zaten bunların da sadece ikisinde gülümsüyor. Gülümsediklerinden biri bu işte, Balıklı Göl’de kardeşleriyle beraber gezerken çektirdikleri.
‘DEVLETİN OKULU GÖNDERDİ’
Amca anlatmaya devam ediyor: “Biz Kilisliyiz, ev ayrı yol ayrı. Benim yanıma haftada bir gelirdi. Kendi halinde bir çocuktu. Annesiyle yaşıyordu zaten. Erkek çocuk, ne zaman gidiyor, ne zaman geliyor bilmiyordum. Yoğun bakımdaki adama ne yaparsın, günde bir kere giriş vardı. Ben yanına girdiğimde zaten hareketsizdi, duygu yoktu. Devletin okulu bu, çocuğu gönderdi, çocuk orada öldü.”
‘HAYAT OKULUNDAN MEZUN’
Yaşasaydı belki de mezun olacağı liseden, üniversiteye adım atacaktı Murat Can. Ama işte 72 gün yoğun bakımda kaldıktan sonra hayatını kaybetti. Sosyal medya hesabında profiline “Hayat okulundan mezun” ibaresini eklemişti. Yalnızca inşaat değil, su arıtma cihazları satan bir işyerinde de çalışmıştı. Bu bilgiyi de yine profiline eklemişti. Herhalde ‘Hayat okulundan mezun’ ifadesini de erken yaşta, çokça iş deneyimi yaşadığı için kullanmıştı.
Murat Can Eryılmaz’ın adı ölümünden sonra yalnızca birkaç kez haberlerde geçmiş, ölümüne giden sürecin nasıl gerçekleştiği henüz netleştirilmiş değil.
TÜRKİYE GERÇEĞİ: ÇOCUK İŞÇİLİK
Türkiye’de yasalar, 18 yaşını doldurmamış her bireyi ‘çocuk’ olarak tanımlıyor. Pek çok ülkede olduğu gibi bizde de “çocuklar için sağlıklı ve güvenli bir ortamın sağlanması” gerektiğine dair epeyce yazılı bir kural da var. Çocukları hem zihinsel hem de fiziksel olarak zorlayacak her şey ‘sağlıklı’ bir gelişimin önünde engel olarak tarif ediliyor bu metinlerde. Peki çocuk işçiliği demek olan MESEM’le bu güzel yazılmış metinler nasıl aynı ‘mevzuatta’ birlikte yer alabiliyor? UNICEF’in 2023 yılında yaptığı bir çalışmaya göre Türkiye’de 9 milyon çocuk aile ekonomisini telafi etmek için çalışmak zorunda. Çocuk işçiliği Türkiye Cumhuriyeti yasalarına göre yasa dışı ancak MESEM’le yüksek inşaat katlarında 16-17 çocukların çalıştırılırken ölmeleri de yasalara uygun!
‘Hayat okulu mezunu’ Murat Can Eryılmaz, MESEM ve okul dahilinde gönderildiği inşaatta ölmese başka okullar da bitirecek ve belki de çok gezecekti…
YARIN: Madenci babanın oğlu Alperen Enes, Youtuber olacaktı
